Ο Λευτέρης Παπακώστας μας μιλάει για την απόφασή του να ανεβάσει το έργο “Πάκο Γιούνκε“. Ένα έργο σκληρό, ένα έργο για τη βία και τον σχολικό εκφοβισμό που εντέλει φτάνει μέχρι την ενήλικη ζωή, μα κυρίως ένα έργο που θέτει κρίσιμα ερωτήματα για την προσωπική εξέγερση των καταπιεσμένων.
Ένα έργο ρεαλιστικό που δυστυχώς θυμίζει στην πραγματικότητα του σήμερα και του αύριο.
Τι συμβαίνει στην ψυχή μας όταν δεχόμαστε συνέχεια κακοποιητικές συμπεριφορές; Με τι αναμετράται ο καθένας από εμάς για να μπορέσει να μιλήσει γι’ αυτές και τελικά να τις πολεμήσει;
Αυτός είναι ο θεματικός πυρήνας της νουβέλας «Πάκο Γιούνκε» του πρωτοπόρου ποιητή Σέσαρ Βαγιέχο. Η παράσταση ανεβαίνει στο Θέατρο 104 από τις 15 Φεβρουαρίου και μας έδωσε την ευκαιρία μίας ενδιαφέρουσας συζήτησης με τον σκηνοθέτη Λευτέρη Παπακώστα.
Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη
Φωτογραφία Παύλος Μαυρίδης
Πώς επιλέξατε να σκηνοθετήσετε το έργο «Πάκο Γιούνκε»;
Το έργο Πάκο Γιούνκε ήταν ένα πρότζεκτ το οποίο γεννήθηκε λίγο πριν την καραντίνα. Μόλις ήρθε στα χέρια μου η νουβέλα του Σέσαρ Βαγιέχο αμέσως συνδέθηκα μαζί της.
Ενώ είναι γραμμένη το 1931 είναι από τα πλέον επίκαιρα έργα. Η ιστορία του πρωταγωνιστή, τα βιώματα του, αυτά που περνάει το νεαρό παιδί ήταν το έναυσμα για να μεγαλώσει και να υλοποιηθεί το προτζεκτ.
Ποιος είναι ο Πάκο Γιούνκε και τι αντιμετωπίζει;
Ο βασικός χαρακτήρας του έργου, ο Πάκο Γιούνκε είναι ένα παιδί που πάει την πρώτη μέρα στο καινούργιο του σχολείο. Από την αρχή της ζωής του βιώνει μια μόνιμη και «εξελικτική» βία σε όλα τα επίπεδα, είτε λόγω της έμφυλης αναζήτησης, είτε λόγω της ταξικής του θέσης.
Πηγαίνει στο καινούργιο του σχολείο με πρόσχημα την εξασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος, άλλα στην πραγματικότητα τον έχουν εξαναγκάσει να υπηρετεί έναν συμμαθητή ανώτερης κοινωνικής τάξης. Έτσι λοιπόν το σχολείο μεταβάλλεται σε τόπο καταπίεσης και εκφοβισμού. Ένα περιβάλλον επιβίωσης του ισχυρότερου.
Στο έργο η βία κυριαρχεί παντού. Η βιαιότητα είναι μία «φυσιολογική», ενστικτώδης τάση του ανθρώπου ή κάτι επίκτητο;
Η βία υπάρχει παντού στην κοινωνία και στην καθημερινότητα μας, σε όλες τις μορφές. Η πλειοψηφία των θεσμών είναι δομημένοι πάνω στη βία, κυρίως πάνω στη βία του «δυνατού» προς τον «αδύναμο».
Η «φυσιολογική» ενστικτώδης βία συνήθως προέρχεται από τους καταπιεσμένους ως μια μορφή αντίδρασης, αντιθέτως η επίκτητη και με διαφορετικούς τρόπους βία προέρχεται από τους θεσμούς και τις δομές εξουσίας, με μόνο σκεπτικό τον έλεγχο της αντίδρασης και της διαφορετικότητας.
Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά την παράσταση;
Όλα ξεκινούν από το κείμενο. Έχοντας ως βάση τον πυρήνα του κειμένου μπορείς να δημιουργήσεις έναν κόσμο όπως τον θέλεις ή όπως τον φαντάζεσαι. Ο Πάκο Γιούνκε είναι ένα ρεαλιστικό έργο που δυστυχώς αγγίζει την πραγματικότητα του σήμερα.
Έτσι λοιπόν προσπαθώντας να αναζητήσουμε την συνδετική τομή ρεαλισμού-σουρεαλισμού και δανειζόμενοι στοιχεία από την performance, δημιουργούμε ένα θεατρικό μεσοδιάστημα, έναν ενδιάμεσο θεατρικό κόσμο.
Έναν κόσμο όπου τα ρεαλιστικά και μη στοιχεία, η υπαρκτή και η «ανύπαρκτη» βία, η δικαιοσύνη και το άδικο, δημιουργούν έναν κόσμο πιο ρεαλιστικό από τον κόσμο που ζούμε σήμερα.
Τι υπάρχει πίσω από τη βίαιη συμπεριφορά και το bullying των εφήβων;
Η ίδια η κοινωνία γεννά τις συμπεριφορές των μελών της. Οι νέοι έχουν ως στοιχείο του χαρακτήρα τη μιμητική συμπεριφορά, άρα είναι λογικό να μιμούνται μια κοινότυπη συμπεριφορά, ή μια συμπεριφορά που επικρατεί σε όλα τα επίπεδα: κοινωνικά, οικογενειακά, διαδικτυακά, θεσμικά κ.α.
Δυστυχώς το μοντέλο που επικρατεί τα τελευταία χρόνια είναι η μόνιμη και βίαιη κυριαρχία του ανθρώπου στον άνθρωπο.
Αν θα μπορούσατε να περάσετε στους θεατές κάποιο μήνυμα μέσα από την παράσταση, ποιο θα ήταν αυτό;
Το μόνο που θα μπορούσα να πω είναι … εξέγερση ενάντια στους εξουσιαστές μας.
Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο;
Το θέατρο τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί απανωτές επιθέσεις και θεσμικά αλλά και εσωτερικά, οι ίδιοι οι άνθρωποι του θεάτρου το πλήγωσαν. Έχει χάσει τον άξονα του, οι άνθρωποι του θεάτρου πρέπει να επαναπροσδιορίσουν αξίες και ανθρώπους. Πρέπει να διεκδικήσει αυτά που του αξίζουν.
Αν κάνεις θέατρο πρέπει να ρωτάς αληθινά και να μην φοβάσαι την απάντηση που θα πάρεις. Το θέατρο οφείλει να ενοχλεί, να τροποποιεί και να αλλάζει τον κόσμο. Ως εκφραστής αυτής της σκέψης, εμπρός λοιπόν για την εξέλιξή μας!
Ποιος είναι ο Λευτέρης Παπακώστας
Ξεκίνησε από την ηλικία των 5 ως αθλητής ενόργανης γυμναστικής και ενώ τα φοιτητικά του χρόνια τον βρίσκουν στην Πάτρα στο ΤΕΙ Λογιστικής, παρακολουθεί μαθήματα στο Θεατρικό Εργαστήρι «Λιθογραφείο» (2006-2008).
Μετά την αποφοίτησή του από το ΤΕΙ, συνεχίζει τις σπουδές θεάτρου στην Αθήνα και αποφοιτά το 2012 από τη Δραματική Σχολή «Δήλος» της Δήμητρας Χατούπη.
Έπαιξε στα:
Πολλή φασαρία για το τίποτα (του Γ. Σαίξπηρ ), Νέα απ’τον Θερβάντες (του Μ. Θερβάντες ), Βόυτσεκ (του Γκ. Μπύχνερ), Φαύστα (του Μποστ, φεστιβάλ ελληνικού λόγου στο ΔΗ.ΘΕ.ΠΕΙ), Ο στρατηγός κάνει φασαρία στην πλατεία (του Μ. Τσίτα, φεστιβάλ ελληνικού λόγου στο ΔΗ.ΘΕ.ΠΕΙ) Ο φονιάς (του Μ. Ευθυμιάδη, φεστιβάλ ελληνικού λόγου στο ΔΗ.ΘΕ.ΠΕΙ), Σκηνές από ένα γάμο (του Ι. Μπέργκμαν), Δεσποινίς Δυστυχία (του Τσιμάρα Τζανάτου), Ροστμπίφ (της Λείας Βιτάλη), Ο Σχοινοβάτης (του Ζαν Ζενέ), Ο Ζητιάνος (του Α. Καρκαβίτσα), Σιλωάμ (του Ιάκωβου Καμπανέλη ), Παραβάν (του Ζαν Ζενε φεστιβάλ Αθηνών), Τερεζίν (σκην. Δήμητρας Χατούπη), Άγριες Νότες (της Νίνας Ράπη), «Κ» (του Τσιμάρα Τζανάτου), Ιούλιος Καίσαρας (του Γ. Σαίξπηρ), Συνέντευξη με έναν Βρυκόλακα, Μαύρο Φως (devised, της Μ.Λ.Παπαδοπούλου), Ευτυχισμένος Πρίγκιπας (Όσκαρ Ουάιλντ), Νύφες (διασκευή της ταινίας του Π. Βούλγαρη, της Δ. Χατούπη), Όπερα της Πεντάρας (Μπ. Μπρεχτ), Ο Πατέρας (του Στρίντμπεργκ), Πάπισσα Ιωάννα (Ε. Ροΐδης).
Έχει συνεργαστεί με σκηνοθέτες όπως: Κωνσταντίνος Κυριακού, Αλέξανδρος Κοέν, Κίρκη Καραλή, Ρούλα Πατεράκη, Νίκος Διαμαντής, Ζωή Μαντά, Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, Γιώργος Γιανναράκος, Δαμιανός Κωνσταντινίδης, Δήμητρα Χατούπη, Χρύσα Καψούλη, Μαρία Λουίζα Παπαδοπούλου, Γιώργος Αδαμαντιάδης, Θωδ. Εσπίριτου, Φάνης Δίπλας, Δημήτρης Ήμελλος, Σωτήρης Χατζάκης.
Ταυτόχρονα σκηνοθετεί τις παραστάσεις:
Τροφή (φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στα πλαίσια του “άνοιγμα στην πόλη”), Ο νεαρός βασιλιάς (του Ο.Ουάιλντ, Κρεμλίνο), Προσευχές της θάλασσας (φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στα πλαίσια του κύκλου «Άτλας»), Bonnie & Clyde (θέατρο Βαφείο), Σκυλόψαρο (θέατρο Φούρνος), Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας (του Ο. Ουάιλντ CAMP, συσκηνοθεσία με την ομάδα Ιπτάμενοι Άνθρωποι).
Συμμετείχε ως βοηθός σκηνοθέτη στις παραστάσεις: Κώστας Νούρος, ξένος δυο φόρες (φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου).
Παράλληλα συμμετέχει ως βοηθός σκηνοθέτη στο «Κουτί» (διασκευή μονόπρακτου του Στήβεν Μπην), ένα θεατρικό εγχείρημα του «Τεχνοδρομώ» με την θεατρική ομάδα των οροθετικών κρατουμένων του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος» των φυλακών Κορυδαλλού, ενώ την επόμενη χρονιά αναλαμβάνει ως σκηνοθέτης την ομάδα οροθετικών κρατούμενων και παρουσιάζουν την παράσταση «Ο Ισοβίτης» του Αρκά.
Συμμετέχει στις τηλεοπτικές σειρές:
Η ζωή εν τάφω (του Σ. Μυριβήλη, σκην. Τάσου Ψαρρά), Τα καλύτερα μας χρόνια (σκην. Όλγα Μαλέα)
About Author
