Εβίτα Παπασπύρου, Ηθοποιός | Συνέντευξη

Η Εβίτα Παπασπύρου ένιωσε για πρώτη φορά την απόλαυση του να είσαι ηθοποιός στα πέντε της χρόνια! Μια έντονη συναισθηματική ανάμνηση που πυροδότησε και αργότερα σταθεροποίησε την απόφασή της να ασχοληθεί με το θέατρο.

Αυτή τη χειμερινή περίοδο αναμετριέται με το ερμηνευτικό στοίχημα των πολλαπλών ρόλων που θα παίξει στον θεατρικό μονόλογο “Τα Όρια”.

Πρόκειται για ένα σύγχρονο ρουμάνικο έργο των Μιχαέλα Μιχαΐλοβ και Ράντου Απόστολ, που ανεβαίνει από τον θίασο Μοντέρνοι Καιροί σε σκηνοθεσία Κώστα Νταλιάνη.

Ένα τολμηρό, επίκαιρο έργο, με θέμα την Παιδεία και την Εκπαίδευση.

Το έργο και η παράσταση, διεισδύουν στο καυτό αυτό ζήτημα με θάρρος και καυστικό χιούμορ. Προσπαθούν να φωτίσουν τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδα της Παιδείας, τον θεμέλιο αυτό λίθο κάθε κοινωνίας.

Με αυτή την ευκαιρία είχαμε μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί της.

Συνέντευξη στην Ευρυδίκη Κοβάνη

H παράσταση «Τα Όρια» θα είναι για εσάς ένας ερμηνευτικός μαραθώνιος! Τι σας ενέπνευσε στο έργο ώστε να αναλάβετε την πρόκληση της ερμηνείας πολλαπλών ρόλων και μάλιστα μέσα σε έναν μονόλογο που απαιτεί την παρουσία σας επί σκηνής καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης;

Έχω μεγάλη ευαισθησία με το θέμα της Παιδείας. Από παιδί, ένιωθα ότι δεν χώραγα μέσα στο σύστημα της Εκπαίδευσης. Ο Α.Σ. Νηλ και το σχολείο του – το Σάμμερχιλ– με επηρέασαν βαθιά. Ήθελα να το σκάσω και να βρεθώ σ’ εκείνο το σχολείο. Κι όχι μόνο αυτό. Ήμουν κι εγώ παιδί, αλλά ήθελα να μεταμορφώσω τα σχολεία για όλα τα παιδιά του κόσμου.

Ένα έργο που έχει ως θέμα του την Παιδεία ήταν επόμενο να με εμπνεύσει. Επιτέλους μου δίνεται η ευκαιρία να μιλήσω για ένα θέμα που με πληγώνει βαθιά. Ένα θέμα που μας αφορά όλους. Γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον του κόσμου.

Αυτό που μου άρεσε ιδιαίτερα είναι ότι η παράσταση (κείμενο και σκηνοθεσία) παρουσιάζει αυτό τo δύσκολο θέμα με συγκίνηση αλλά και χιούμορ. Πιστεύω ότι ο θεατής θα συγκινηθεί, θα γελάσει και θα σκεφτεί.

Όσο για τον μαραθώνιο, αυτό το έχω αντιμετωπίσει ξανά στην παράσταση «Μαγιακόφσκι». Εδώ βέβαια υπάρχει μια παραπάνω πρόκληση, αυτή των πολλών ρόλων. Ε, αυτό ήταν το καλύτερο. Η μεγαλύτερη απόλαυσή μου.

Ποιο μήνυμα θέλουν οι συγγραφείς να μεταφέρουν στο κοινό;

Το έργο γράφτηκε από τους Ρουμάνους Mihaela Michailov και Radu Apostol, όμως τα προβλήματα της Παιδείας απ’ ότι φαίνεται είναι κοινά.

Το κεντρικό θέμα του έργου είναι η ρατσιστική συμπεριφορά, ο εκφοβισμός (bullying) και τελικά η παρενόχληση και κακοποίηση ενός κοριτσιού, επειδή είναι παχύσαρκο. Το κοριτσάκι έχει απομονωθεί κι αυτό έχει προκαλέσει στασιμότητα στην πρόοδό του και πολλά ψυχολογικά προβλήματα.

Ποιος είναι ο ρόλος του δασκάλου σ αυτό; Ο δάσκαλος οφείλει -προσπαθώντας φυσικά να πλησιάσει και να πείσει τα παιδιά- να βάζει όρια στη συμπεριφορά των μαθητών και να υπερασπίζεται τους αδύναμους μαθητές. «Είμαστε όλοι διαφορετικοί αλλά ίσοι».

Δυστυχώς όμως, συχνά δάσκαλοι που προσπαθούν να βάλουν όρια και παίρνουν τη δουλειά τους σοβαρά, πέφτουν κι αυτοί θύματα και συνθλίβονται (άλλος ένας εκφοβισμός) από τη διαπλοκή που δεν υπολογίζει κανένα όριο: παρεμβατικοί γονείς που νομίζουν πως με τα χρήματα μπορούν να δωροδοκούν τους πάντες και να παραγγείλουν μια παιδεία στα μέτρα τους, διευθυντές σχολείων που μπροστά στον πειρασμό της χρηματοδότησης υποκύπτουν σε κάθε λογής παρεμβάσεις, ανταγωνιστικοί συνάδελφοι, αυταρχικές εκπαιδευτικές απόψεις, εκφασισμός της κοινωνίας κ.λπ.

Οι βασικές αξίες του ανθρωπισμού: αλληλεγγύη, σεβασμός, συλλογικότητα τσαλαπατιούνται και επικρατεί το «δίκαιο του ισχυρού» που είναι ο σωματικά ή οικονομικά πιο ισχυρός ή ακόμα και ο «influencer» στα μέσα μαζικής επικοινωνίας.

Δάσκαλοι, γονείς, μαθητές… Κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν. Αλλά όταν δεν είναι διακριτά τα όρια ανάμεσα στα μέλη μιας κοινότητας και δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, τότε επικρατεί το χάος. Και το εκπαιδευτικό σύστημα δυναμιτίζεται.

Με αφορμή λοιπόν, αυτό το περιστατικό του εκφοβισμού, μας δίνεται η ευκαιρία να ασχοληθούμε με πολύ σοβαρά παιδαγωγικά προβλήματα, αλλά και να κάνουμε μια βαθιά τομή στην ελληνική κοινωνία γενικότερα.

Πώς προσεγγίσατε ερμηνευτικά τους πολλαπλούς ρόλους σας;

Σαν ένα προκλητικό και διασκεδαστικό παιχνίδι. Όσο μεγαλύτερη αντίθεση υπάρχει ανάμεσα στους διαφορετικούς ρόλους, τόσο πιο καθαρή είναι η διαγραφή του κάθε ρόλου.

Η δυσκολία βρίσκεται πάντα στους αρνητικούς ρόλους, σ αυτούς που δεν συμμερίζομαι τις απόψεις τους. Έπρεπε να ανασύρω από μέσα μου όλους τους αρνητικούς και τοξικούς ανθρώπους που έχω συναντήσει στη ζωή μου κι αυτούς που έχουν δημόσιο λόγο, επηρεάζουν την κοινή γνώμη ή καθορίζουν την κατάσταση της Παιδείας.

Κατά παράδοξο τρόπο, εκθέτοντάς τους στη σκηνή του θεάτρου, επιτέλους μπορώ να συνομιλήσω μαζί τους και να τους αντιπαρατεθώ.

Οι ρόλοι εναλλάσσονται με μεγάλη ταχύτητα, μαλώνουν ό ένας με τον άλλον και διαφωνούν. Κι αυτό απαιτεί ο ηθοποιός να είναι λάστιχο, να εντείνει όλες του τις δυνάμεις, να οξύνει τα αντανακλαστικά του, να βρίσκεται συνεχώς σε ετοιμότητα.

Συμφωνείτε, ταυτίζεστε ή διαφωνείτε με κάποιες από τις «φωνές» αυτών που θα παίξετε;

Οι «φωνές» αυτές αποτελούν μια πινακοθήκη διαφορετικών ανθρώπων.

Ο στόχος είναι να δείξουμε τι σκέφτεται η ελληνική κοινωνία για την Παιδεία και πώς λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα.

Οι φωνές αυτές ανήκουν σε Δασκάλους, γονείς, μαθητές, πολιτικούς παράγοντες. Με κάποιους απ’ αυτούς συμφωνώ και με άλλους είμαι σε βαθιά ρήξη, αντιπροσωπεύουν ό,τι μισώ.

Αλλά στο μέρος της παράστασης όπου γίνομαι «Η Ηθοποιός» μέσα από μένα μιλάνε μεγάλοι παιδαγωγοί, φιλόσοφοι και ποιητές. Αυτά που λέω με εκφράζουν απόλυτα και με συγκινούν βαθιά.

Τα όρια αφορούν τον δημόσιο ή και τον ιδιωτικό μας βίο;

Τα Όρια της παράστασης αφορούν πρωτίστως την Παιδεία, το εκπαιδευτικό σύστημα. Όμως ένα θέμα τόσο βαθύ και πολύπλοκο συνδέεται με τη γενικότερη πολιτική και κοινωνική κατάσταση, άρα τον δημόσιο βίο και μιας και μιλάμε για παιδιά και γονείς συνδέεται με την οικογένεια, άρα και τον ιδιωτικό μας βίο.

Γιατί δυσκολευόμαστε να βάλουμε όρια και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε γι’ αυτό;

Όταν στον δημόσιο βίο δεν υπάρχουν όρια, ο ιδιωτικός βίος ακολουθεί τον ίδιο δρόμο. Λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να αντισταθούν.

Αυτό που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να στρέψουμε το βλέμμα μας στον «Άλλον» Τα όριά μας είναι οι άλλοι. Αν αγαπήσουμε αυτούς τους «Άλλους» μάλλον θα αντιληφθούμε και τα δικά μας όριά.

Τι σημαίνει για εσάς θέατρο;

Ο τρόπος μου για να επιβιώνω.

Υπήρξε κάποια στιγμή καθοριστική για την απόφασή σας να διαλέξετε αυτόν τον δρόμο;

Ναι. Ήταν το καλοκαίρι που ήμουνα 5 χρονών. Με θυμάμαι να είμαι όρθια στο κέντρο ενός κύκλου ανθρώπων -όλοι φυσικά ήταν μεγαλύτεροι από μένα- και να αυτοσχεδιάζω πειράγματα, να τραγουδάω, να χορεύω, να απαγγέλω ποιήματα και να αφηγούμαι περιπετειώδεις ιστορίες. Ήταν από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου. Λίγο αργότερα, κατάλαβα ότι αυτό είναι το θέατρο.

Ποια είναι τα κριτήριά σας στις καλλιτεχνικές σας επιλογές

Ο ανθρωπισμός. Και η καλλιτεχνική πρόκληση.

Υπήρξαν κάποιοι άνθρωποι ή γεγονότα που σας έχουν βαθιά επηρεάσει;

Πολλοί άνθρωποι! Που τους κουβαλάω πάντα μαζί μου.

Ο πατέρας μου που με κοίμιζε ψιθυρίζοντάς μου κομμάτια από την Οδύσσεια.

Η δασκάλα μου του μπαλέτου που με δίδασκε πως πρέπει να λέω ευχαριστώ όταν μου κάνει μια διόρθωση και να μπορώ να διατηρώ το χαμόγελό μου όταν προσπαθώ.

Ο Καζαντζάκης.

Ο δάσκαλός μου Πέλος Κατσέλης.

Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα.

Τι σας κάνει ευτυχισμένη;

Να μπορώ να είμαι δημιουργική.