Συναυλία με έργα του Φίλιππου Τσαλαχούρη στη Ρόδο την Παρασκευή 13 Μαΐου 2022 στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού στις 20.00 μ.μ. διοργανώνουν ο Δήμος Ρόδου και ΔΟΠΑΡ.
Άγγελος Χονδρογιάννης, μπασοβαρύτονος
Μικτή Χορωδία Δήμου Ρόδου, διδασκαλία Μιχάλης Καλαετζής
Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών
Διευθύνει ο Φίλιππος Τσαλαχούρης
Ρωτήσαμε τον συνθέτη κ. Φίλιππο Τσαλαχούρη για τα έργα της συναυλίας στη Ρόδο.
«Διάλεξα τα έργα με πολύ προσοχή και αγάπη διότι ήθελα να τονίσω με το καθένα κάτι από την αγάπη και την βαθιά συναισθηματική μου σχέση με το νησί… Είμαι ευγνώμων στον Σεβασμιότατο κ.κ. Κύριλλο για την συμπαράστασή του.
Ευχαριστώ θερμά τον Δήμαρχο, τον κ. Κολιάδη αλλά και τις κυρίες Συμιακού και Τρυποσκούφη στο ΔΟΠΑΡ.
Λίγα λόγια για τα έργα της συναυλίας:
Μιχαήλ Άγγελος
για βιολί, βιόλα & ορχήστρα, opus 84 (2012)
Ο Μιχαήλ Άγγελος στη Ρώμη, είναι η εισαγωγή της ομώνυμης όπερας που παίχτηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα στο Μουσείο Μπενάκη το 2013, ακριβώς στην επέτειο των 500 χρόνων από την ολοκλήρωση της οροφής της Καπέλα Σιστίνα από τον κορυφαίο καλλιτέχνη… ταυτόχρονα με τον Μιχαήλ Άγγελο το 1512 ο Μάγιστρος Emery d’ Amboise κατασκεύασε την ομώνυμη πύλη στη Δυτική πλευρά του κάστρου της Ρόδου.
Cantate Domino
για φωνή & ορχήστρα, opus 104, αρ.1 (2019)
Ακολουθεί το έργο Cantate Domino. Γράφτηκε το 2019 και παίχτηκε στην μορφή για κουαρτέτο εγχόρδων και φωνή για πρώτη φορά πριν από λίγες εβδομάδες στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα. Στη Ρόδο θα παιχτεί για πρώτη φορά στην μορφή για φωνή και ορχήστρα. Cantate Domino… Αινείτε τον Κύριο… ίσως οι πλέον γνωστές λέξεις από τους Ψαλμούς του Δαυίδ…
Λέει ο ίδιος ο συνθέτης: «Σε αυτό το χώρο, σε αυτόν τον τόπο, πόσες φορές θα ήχησαν στα λατινικά αυτές οι λέξεις; …στους αιώνες που προηγήθηκαν των Οθωμανών πόσες φορές θα ακουγόταν αυτόν ο λατινικός ύμνος; Ο Δαυίδ, οι Λατίνοι, ο Κύριος, ο κοινός αίνος των ανθρώπων… δύσκολα τόπος άλλος σαν τη Ρόδο στην ιστορία του θα έχει αλέσει στον μύλο του χρόνου Λατίνους, Ρωμιούς κι Εβραίους».
- IV. Σταύρωση
- V. Ανάσταση
για ορχήστρα εγχόρδων, opus 53 (2005)
Από την Σουίτα El Greco ο Τσαλαχούρης επέλεξε τα δύο τελευταία μέρη: Σταύρωση και Ανάσταση. Κάθε μέρος αυτής της Σουίτας που γράφτηκε το 2005 αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο πίνακα του μεγάλου ζωγράφου.
Ο ίδιος ο συνθέτης γράφει: «Ροδίτης εγώ… Κρητικός εκείνος… μέσα στα τείχη του Χάνδακα εκείνος… μέσα στα τείχη της Ρόδου εγώ… τεχνίτες μιας τέχνης με ξένα υλικά, δυτικότροπα αλλά με ρίζες ελληνικές… εκείνος στη ζωγραφική… εκείνος μέγας και ανεπανάληπτος… εγώ ταπεινός προσκυνητής της μεγάλης τέχνης στέκομαι σαν ένας γραικός από νησί, με κάστρα και ενετούς, με πύλες και Λατίνους, ορθόδοξος που προσφέρω την τέχνη μου στη Δύση με το δικό της λεξιλόγιο… αλλά με το δικό μου συντακτικό και νόημα… είπαμε Ροδίτης».
Τραγούδια των Ρόδων
για φωνή & ορχήστρα, opus 126 (2022)
- Ρόδου μοσκοβόλημα (Κ. Παλαμάς)
- Και ρόδο μέσα μου πολύ (Δ. Σολωμός)
- Δυό ρόδα (Δημοτική ποίηση)
πρώτη εκτέλεση
Τα τραγούδια των Ρόδων γράφτηκαν ειδικά για τη συναυλία στη Ρόδο: τρία ποιήματα των Παλαμά, Σολωμού αλλά και ένα Δημοτικό που φιλοξενούν τη λέξη «ρόδο»… από εκεί και ο τίτλος Τραγούδια των Ρόδων.
Η αφιέρωση των τραγουδιών απλή στη διατύπωση αλλά σύνθετη στην πραγματικότητά της. Ήθελε ο συνθέτης να ευχαριστήσει τους γονείς του που τον έμαθαν να αγαπά αυτόν τον τόπο.
«Δεν πιστεύω πως υπάρχει», γράφει ο Τσαλαχούρης «… άλλος άνθρωπος που να συγκλονίζεται και μόνον αν φέρει τη λέξη Ρόδος ή Δωδεκάνησος στα χείλη όπως ο πατέρας μου Κώστας Τσαλαχούρης. Αφιέρωσε κι αφιερώνει τη ζωή του στη μελέτη της ιστορίας αυτού του τόπου από αγάπη όχι στις πέτρες αλλά στους ανθρώπους… σπάνια μπορεί να διηγηθεί μια ιστορία ή να πει ένα όνομα χωρίς να δακρύσει… κι όλα αυτά βιωματικά, βαθιά, αληθινά και με ανιδιοτέλεια… ο πατέρας μου αν δεν ήταν Ροδίτης δεν θα ήταν κανείς… η μητέρα μου, Ισμήνη Φραντζέσκου, είναι με τη Ρόδο παράφορα ερωτευμένη… πατρίδα της διότι εδώ ανακάλυψε τα πολυτιμότερα κομμάτια του εαυτού της, εδώ διαμορφώθηκε ο χαρακτήρας της, εδώ οι γονείς της έζησαν τα καλύτερά τους χρόνια… δεκαετίες τώρα μπορεί να μου περιγράψει σε ένα πρωινό τηλεφώνημα τα χρώματα της θάλασσας από τις κάτω πέτρες με τον ίδιο έκπληκτο τόνο στη φωνή της σαν να τα είδε για πρώτη φορά… εργάστηκε σκληρά για αυτόν τον τόπο για τα κοινά… κι ο πατέρας μου το ίδιο. Αφιερώνω αυτά τα τραγούδια στην αγάπη των γονιών μου για τη Ρόδο».
Στην εκκλησία (Κ. Καβάφης)
για χορωδία & ορχήστρα, opus 125 (2022)
Αφιερωμένο στον Οικουμενικό Πατριάρχη
κ.κ. Βαρθολομαίο
πρώτη εκτέλεση
Ως Ροδίτης ο Τσαλαχούρης ανήκει στο ποίμνιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και το καυχάται. Είχε συνθέσει, έπειτα πρόσκληση αγαπημένων φίλων του Πατριάρχη, ένα έργο που παίχτηκε παρουσία Του στην Πόλη, στην Αστική Σχολή του Γαλατά.
Τώρα γράφει ένα σύντομο τραγούδι για τα 30 χρόνια του στον Οικουμενικό Θρόνο. Ο Καβάφης και το μαγικό ποίημά του Στην εκκλησία στάθηκε η αφορμή «…μες σ’ εκκλησία των Γραικών» …λέει ο ποιητής.
Ο συνθέτης γράφει: «… κι εγώ ένας απλός αναγνώστης που διάλεξα με φόβο και δέος έναν ποίημα του Καβάφη μόλις 11 στίχων για να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Θεό για την τύχη μου αυτή: να είμαι μέλος της εκκλησίας της Ρόδου».
Φιλέρημος
για χορωδία, καμπάνες & ορχήστρα, opus 70 (2015)
πρώτη εκτέλεση
Για το τελικό έργο της συναυλίας με τον τίτλο «Φιλέρημος» ο Τσαλαχούρης γράφει σε έναν κείμενό του: «Από τότε που θυμάμαι τον εαυτόν μου η Φιλέρημος ήταν το συνώνυμο του μαγικού τόπου. Η οδός του Μαρτυρίου, τα παγώνια, οι ιεροί τοίχοι, λόφος και ο ανηφορικός δρόμος… τα λατινικά πεύκα… ο καφές κάτω από το δέντρο…
Δεν έχω χάσει καμία ευκαιρία να επισκεφτώ τη Φιλέρημο… όπως γράφει ο Εμίλ Σιοράν «δεν έχασα καμία ευκαιρία να λυπηθώ»… γλυκιά θλίψη πλανάται σε εκείνον τον τόπο, κάτι τρυφερό και αληθινό, νωπό αν και από το θέρος άνυδρο… έγραψα αυτό το έργο το 2015… πριν από 7 χρόνια… απέφυγα δύο φορές την εκτέλεσή σου διότι πίστευα πως πρέπει να παιχτεί για πρώτη φορά στη Ρόδο, πως πρέπει να μοιραστούμε όλοι μαζί αυτήν την εμπειρία της πρώτης εκτέλεσης… οι καμπάνες (19 νομίζω) που θα ηχήσουν θέλουν να μεταφέρουν τη συγκίνηση, τη μαγεία, την πνευματική ανάταση… το «άλλο»… αυτό που ο άνθρωπος αναζητά… κι όλο αναζητά… κι ίσως κάποιες στιγμές η τέχνη… η μουσική απόψε… θα προσπαθήσει και ίσως πετύχει να το μετουσιώσει σε γεγονός… ένα συναίσθημα όταν γίνεται γεγονός μένει αθάνατο».
About Author
