Το νέο μυθιστόρημα του Δημήτρη Βαρβαρήγου “Σχεδόν γυναίκα”, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις 24γράμματα, γοητεύει και καθηλώνει τον αναγνώστη από την αρχή ως το τέλος.
Το βιβλίο αναφέρεται σε ένα διαχρονικό θέμα: το πρώτο ερωτικό σκίρτημα, στην πρώτη επαφή μιας έφηβης με τη μύηση στην ηδονή, για μια νύχτα στο έθιμο της ιερής πορνείας. Οι αιώνες περνούν με την ίδια πάντα πρωταγωνίστρια, τη «γυναίκα», που διαχρονικά συμβιώνει και δημιουργεί τη ζωή σε όλο της το μεγαλείο.
Με αριστοτεχνικό τρόπο ο συγγραφέας μας προσκαλεί να ανατρέξουμε στην ελκυστική νεότητα της αρχαίας ζωής.
Λίγα λόγια από τον ίδιο:
«Αλλ’ ούπως άμα πάντα θεοί δόσαν ανθρώποισιν».
Αλλά οι θεοί δεν τα έδωσαν όλα συγχρόνως στους ανθρώπους.
Ιλιάδα, Η 102
Τα ιστορικά στοιχεία πάντα δίνουν μάχη με τον χρόνο. Στο μυθιστόρημα κάνουν μια διαδρομή ζωντανεύοντας εποχές. Φέρνουν στο φως πτυχές ενός άλλου κόσμου, με διαφορετική αντίληψη ζωής και φιλοσοφίας.
Το ταξίδι της συγγραφής του βιβλίου κράτησε 2 χρόνια με ατελείωτη έρευνα, αφοσίωση και μόχθο. Κι όσο γνώριζα αυτόν τον παλαιό -μα ταυτόχρονα δικό μας κι αναγνωρίσιμα ζωντανό κόσμο-, θαμμένο βαθιά στην αυτογνωσία της δικής μας γης, μυήθηκα στον τρόπο ζωής και στα βιώματα των ηρωίδων μου.
Εκείνη η μακρινή εποχή, με μιας ζωντάνεψε την ακοίμητη ιστορία· σαν ο χρόνος να καταργήθηκε μπροστά στην αιωνιότητα. Η αρχετυπική μνήμη, πάντα παρούσα, απομόνωσε τα στοιχεία εκείνα σε ένα πολύ ελκυστικό θέμα, που ήταν και η βασική ιδέα να γράψω ετούτο το μυθιστόρημα.
Βυθίστηκα σε άγνωστα όνειρα, σε περασμένους χρόνους, κατακλυσμένος από αγωνία για το αποτέλεσμα -η προσδοκώμενη αυτοπεποίθηση του δημιουργού-, ώσπου να νιώσω εκείνη τη σιγουριά της ακατανίκητης γοητείας που άσκησε μέσα μου ο μύθος και οι προσωπικότητες των χαρακτήρων που δρουν αναλλοίωτοι στον ιερό χρόνο, φωτίζοντας την αλήθεια μιας ιστορίας, ενός εθίμου, που η διαφορετικότητά του με το σήμερα προξενεί ενδιαφέρον και, πιθανόν, ποικίλα συναισθήματα.
Η βαθιά αφοσίωσή μου στη γραφή με μύησε στα ενδότερα εκείνης της μακρινής εποχής, ανασύροντας όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι καταγεγραμμένα και αποτελούν ένα ιστορικό γεγονός καταργημένο στο σήμερα και αθέατο ως συμβάν, αλλά ωστόσο ζωντανό και ακίνητο κομμάτι ιστορίας στους αιώνες.
Επέλεξα να αποδώσω τον μύθο από την ανθρώπινη σκοπιά του για να καταφέρω να εισχωρήσω στην καθημερινότητα του αρχαίου κόσμου, ώστε να εξέρχεται ο μύθος από τον παρελθόν στους ρυθμούς του παρόντα ζωντανού χρόνου.
Το βιβλίο αναφέρεται σε ένα διαχρονικό θέμα: το πρώτο ερωτικό σκίρτημα, στην πρώτη επαφή μιας έφηβης με τη μύηση της ηδονής, για μια νύχτα στο έθιμο της ιερής πορνείας. Οι αιώνες περνούν με την ίδια πάντα πρωταγωνίστρια, τη «γυναίκα», που διαχρονικά συμβιώνει και δημιουργεί τη ζωή σε όλο της το μεγαλείο
Ας ανατρέξουμε στην ελκυστική νεότητα της αρχαίας ζωής. Ας ζήσουμε ένα ονειροπόλημα από την ανθρώπινη γυμνότητα της έφηβης ηρωίδας του βιβλίου, καθώς βιώνει την εποχή των ανησυχιών, όταν ξυπνάει το γυναικείο της ένστικτο και γεμάτη ερωτήματα για τον έρωτα, την αγάπη, τον άντρα, παλεύει να βρει τις αληθινές απαντήσεις που θα της δώσουν έναν σαφή προορισμό.
Είναι σαν όλες τις γυναίκες που θέλουν να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Ονειροπολεί ανάμεσα σε δυο αχώριστες παρθένες ιδέες των σωματικών ηδονών. Την ψυχική διάσταση του απόλυτου και την αρετή των απολαύσεων της σωματικής τρυφής στην ηθική ευταξία της αγάπης.
Θα γνωρίσει τον έρωτα με όλη την ειλικρίνεια, τη ζέση και την υπερηφάνεια της ανθρώπινης ύπαρξης, που έχει ως σκοπό να βρει μια θέση στην κοινωνία που ελεύθερα επέλεξε, φιλοδοξώντας να φτάσει στο απόλυτο των αισθήσεων. Στο ξεκίνημα δεν μπορεί να φανταστεί, ότι η ζωή, γεμάτη από ισχυρά ψεύδη, έχει ανάγκη από δικαιολογίες για να εξερευνηθούν τα μυστήριά της και να φανερωθούν οι ουτοπίες της.
Στη συνάντηση της πρώτης ερωτικής εμπειρίας, εμφανίστηκε μέσα της το ιερό αίσθημα του σεξουαλικού πόθου. Ότι εντονότερο είχε νιώσει στη ζωής της. Αίσθημα ισχυρό που αντιπροσώπευε τη ζωική φύση της.
Ήταν εκείνη η άγρια και γοητευτική στιγμή, που η σεξουαλική εμπειρία έκανε εντονότερη την υποκειμενικότητά της, μέσα σε ακραίες αισθήσεις που είχαν τη δύναμη να την κάνουν να ξεπεράσει κάθε όριο στην τάξη των πραγμάτων.
Ήταν η δυνατή εμπειρία που απρόσμενα κατακτά τη λογική και την οδηγεί -όσο παράλογο και ακατανόητο φαίνεται-, σε ακραίες καταστάσεις, κλονίζοντας τον συνηθισμένο τρόπο της βίωσης των συναισθημάτων με τον κόσμο της ψυχής της.
Ας δείξει εμπιστοσύνη ο αναγνώστης, κι ας σταθεί μαζί με την ηρωίδα στον μύθο, στις ηθικές αλήθειες και τις ειλικρινείς αρετές της -σαν καλός φίλος- και δεν πρόκειται να μετανιώσει για τη συντροφιά που θα του κρατήσει. Η πλοκή του μυθιστορήματος εξελίσσεται περίπου το 484 πΧ.
Για τη σύγχρονη λογοτεχνία, ετούτο δεν δείχνει κάποια πρωτοτυπία, όμως αν η ανάγνωση επικεντρωθεί στα αισθήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, θα δει πως παραμένουν αναλλοίωτα, ίδια κι απαράλλακτα, ώστε το τότε να είναι τόσο πολύ σημερινό.
Στις σελίδες ξεδιπλώνεται μια ερωτική ιστορία δίχως τεχνάσματα που να φανερώνουν υποκρισία, αλλά όπως ακριβώς παρουσιάζεται η ανάγκη της ηδονής για να ανυψωθεί η αρετή της.
Ο έρως, με όλες τις συνέπειές του, ήταν για τους αρχαίους Έλληνες το πιο ενάρετο συναίσθημα, το πιο γόνιμο μεγαλείο. Ποτέ δεν συνέδεσαν τις έννοιες της ασέλγειας, της απρέπειας, του ανήθικου και του άσεμνου στο γυμνό σώμα και στις όποιες αναζητήσεις του.
Η ζωή των αρχαίων δεν κρινόταν σύμφωνα με τους κανόνες ηθικής που έφερε το χριστιανικό δόγμα και που μέχρι σήμερα είναι δεκτοί. Μέσα στην καταστροφή των αρχαίων ιδεών, η μεγάλη ελληνική ηδυπάθεια παραμένει ως σήμερα μια αχτίδα φωτός επάνω στις καλλιεργημένες διάνοιες.
Η ηθική των μεγάλων πνευμάτων βασιζόταν στις αισθητικές περιπέτειες του φυσικού έρωτα που προξενεί την ευτυχία όλων των πλασμάτων. Γιατί δεν υπάρχει σε αυτό το πάθος άλλο από το φυσικό μεγαλείο που είναι ωραίο και κάνει την ηθική να μην αξίζει τίποτα μπροστά του.
Όλες οι προχωρημένες πολιτείες ανά τους αιώνες που έδωσαν πνεύμα και πολιτισμό επάνω στη γη: η Αθήνα, η Αλεξάνδρεια, η Βαβυλώνα, η Ρώμη, το Παρίσι, υπήρξαν κατά κανόνα τόσο ακόλαστες, όσο αντίστοιχη ήταν και η δύναμη, το κύρος και η εξουσία τους, λες και η ακολασία ήταν η ψυχή της δόξας τους.
Και τούτο γιατί η ηδυπάθεια είναι ο μυστηριώδης όσο και αναγκαίος δημιουργικός παράγοντας της πνευματικής ανάπτυξης. Αυτή η πνευματική ελευθερία των αρχαίων Ελλήνων μεγαλούργησε, έχτισε την Ακρόπολη, άπλωσε τις γνώσεις της στον δυτικό πολιτισμό.
Όσοι λαοί δεν αισθάνθηκαν στο έπακρο τις απαιτήσεις της σάρκας για να τις ακολουθήσουν ή να τις καταραστούν, είναι ανίκανοι να νιώσουν σε όλη την έκταση τις απαιτήσεις του πνεύματος. Η ομορφιά της ψυχής που χαρίζει η ηδονή, δίνει σφρίγος στο σώμα και γονιμοποιεί το μυαλό.
Μέσα από το θέμα του βιβλίου, θα νιώσουμε το μέγεθος της ομορφιάς του πόθου, την εποχή της πιο μεγάλης διαφθοράς κι έκλυσης ηθών, όταν ο ελληνικός πολιτισμός αναμίχθηκε με τους ανατολικούς πολιτισμούς.
Το θέμα του βιβλίου αναφέρεται στο έθιμο της ιερής πορνείας κατά την Αρχαιότητα. Ο Ηρόδοτος περιγράφει ότι το έθιμο αυτό υπήρχε στη Βαβυλώνα, όπου λατρευόταν η θεά Μύλιττα. Σημειώνει δε, ότι το έθιμο αυτό ήταν «ο αίσχιστος των νόμων».
Το έθιμο αυτό, που υπήρχε στην Ανατολή, υφίστατο και στην αρχαία Κύπρο, όπου συνδεόταν με τη λατρεία της θεάς Αφροδίτης, όπως και σε άλλες πόλεις κράτη της Ελλάδας.
Το βιβλίο “Σχεδόν γυναίκα” είναι μια μυθιστορία που θα μεταφέρει τον αναγνώστη σε άλλους χώρους και χρόνους. Μέσα από μια περιπλάνηση πόθου, από ένα χάσιμο λογικής, από ένα σωματικό σκόρπισμα, από έναν ερωτικό φανατισμό.
Το βιβλίο, είναι ένας ύμνος για την ερωτευμένη γυναίκα, που όταν γνωρίσει τη βαθιά αλήθεια του έρωτα, αποτελεί την ύψιστη μορφή ελευθερίας, καθώς ο έρωτας, ο πιο ηδυπαθής, ο θείος έρωτας απ’ όπου γεννηθήκαμε, είναι άσπιλος, χωρίς ντροπή, δίχως αμαρτία.
Έγραψαν για το βιβλίο:
Ένα μυθιστόρημα που σε καθηλώνει από τις πρώτες μόλις σελίδες ανοίγοντας έναν μαγικό δίαυλο επικοινωνίας με τη γυναίκα που αντιστέκεται στη μοίρα, αλλά και στον εαυτό της. Γραφή έμπειρη, αριστοτεχνική, που διέπεται από την ουσία της συναισθηματικής νοημοσύνης προσδίδοντας αξία και σεβασμό στη γυναικεία φύση.
Νιόβη Ιωάννου, ποιήτρια.
Ένα αρχαίο έθιμο, δοσμένο με την ευαίσθητη ματιά του συγγραφέα, όπως άλλωστε έχουμε διαπιστώσει μέσα από τα βιβλία του και την αφηγηματική του τρυφερότητα, στις γυναικείες μορφές. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε.
Κατερίνα Μαντέλη, σκηνοθέτις.
Μέσα από την ομορφιά των λέξεων στο βιβλίο «Σχεδόν Γυναίκα», γίνεται παρακαταθήκη σοφίας και λογοτεχνικής τέρψης με περιγραφές που μας οδηγούν σε μαγικούς κήπους σκέψης, αναγνωστικής απόλαυσης και φιλοσοφικής ευδαιμονίας.
Αγγελική Κομποχόλη, φιλόλογος, Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μυθιστορία που συναρπάζει με τον αφηγηματικό ρυθμό, τις κορυφώσεις και τις ανατροπές αφήνοντας την αίσθηση ενός απολαυστικού βιβλίου.
Ιωάννα Λαζάρου, συγγραφέας-δημοσιογράφος, Greek news and Radio Florida.
Το βιβλίο Σχεδόν Γυναίκα, σε κερδίζει με τους ολοζώντανους χαρακτήρες και την έξοχη πλοκή, με τη σιγουριά μιας ώριμης γραφής.
Βίκυ Τσιανίκα, δημοσιογράφος ΕΡΤ, σύμβουλος ψυχικής υγείας, θεατρολόγος ΕΚΠΑ, MSc στη θεραπευτική αφήγηση.
Ο Δημήτρης Βαρβαρήγος, με συγγραφική μαεστρία και συναίσθημα υφαίνει ζωές και ιχνηλατεί τον έρωτα. Η μυθοπλασία μπλέκεται αριστοτεχνικά με την ψυχολογία της γυναικείας φύσης και καθηλώνει δίνοντας μας ένα τέλειο έργο με στοιχεία αρχαίου δράματος.
Καρμελίνα Ρούσσου, ψυχολόγος B.Sc. M.Sc.
About Author
